Wybrane metody badania skuteczności kolagenu w odniesieniu do włosów i skóry

Kolagen ma wiele synonimów – bywa określany „białkiem młodości”, „proteiną długowieczności”, „eliksirem piękna”. Wszystkie te określenia są oparte na jego niezwykłych właściwościach i efektywnym wpływem nie tylko na skórę, włosy i paznokcie, ale także na układ immunologiczny, kostno-stawowy czy krwionośny. Szerokie spektrum działania kolagenu sprawiło, że obecnie jest on szeroko wykorzystywany zarówno w kosmetologii, jak i medycynie. Na temat niezwykłych właściwości kolagenu i wszechstronności jego zastosowania wiele już powiedziano i napisano, a czy wiemy w jaki sposób bada się jego wpływ na skórę i włosy? Jakie możliwości oceny jego właściwości daje nam współczesna kosmetologia?

Kolagen i jego rola w organizmie

Kolagen to najbardziej rozpowszechnione białko zwierzęce, spełniające dla organizmów żywych ogromną rolę. Znajduje się niemal w całym organizmie. Jest podstawą tkanki łącznej. Stanowi około 1/3 masy wszystkich białek.  Jedną z najważniejszych funkcji jakie spełnia dla organizmu jest rola budulcowa i podporowa. Kolagen to swoiste sprężyste rusztowanie dla narządów wewnętrznych. Bierze również udział w proliferacji (namnażaniu) komórek np. stymuluje tworzenie komórek nabłonkowych. Hamuje rozwój niektórych nowotworów, a także bierze udział w mechanizmach tłumiących patologiczne transformacje komórkowe. Nie można pominąć ogromnego wpływu kolagenu na skórę, gdyż to właśnie to białko w głównej mierze odpowiada za elastyczność, napięcie czy też prawidłowe nawilżenie skóry.

Co się dzieje gdy brakuje kolagenu w organizmie?

Niedobór kolagenu ma dla organizmu katastrofalne skutki,  a pamietajmy że już po 25 roku życia stopniowo słabnie jego naturalna produkcja, a także dochodzi do postępującego z wiekiem osłabienia regeneracji włókien kolagenowych. Dla kości i stawów niedobór kolagenu to wielki problem. W momencie niedoboru tego białka dochodzi do stopniowej destrukcji stawów, zmniejsza się ruchliwość układu kostno-stawowego, który staje się bardziej podatny na urazy. Wszelkie zaburzenia w metabolizmie kolagenu mają też wpływ na działanie układu odpornościowego. Substancja ta sprawuje bowiem bardzo ważną funkcję – ogranicza wnikanie, a także spowalnia rozprzestrzenianie się tzw. protagenów.  Niedobór kolagenu zauważymy z łatwością na naszej skórze, która będzie mniej elastyczna, szorstka, a także pojawią się na niej zmarszczki.

Badanie wpływu suplementacji kolagenem na nawilżenie skóry

Jedną z najważniejszych funkcji kolagenu dla skóry jest utrzymywanie jej prawidłowego nawilżenia. Kolagen wraz z elastyną tworzą w skórze właściwej gęsto utkaną sieć elastycznych włókienek, która zapewnia sprężystość skórze, ale także wiąże wodę i substancje lipidowe. Dlatego też jednym z najbardziej znamiennych objawów niedoboru kolagenu dla skóry jest jej nadmierna suchość. Przesuszenie wierzchnich warstw naskórka (a przede wszystkim warstwy rogowej) skutkuje szarym, „zmęczonym” wyglądem skóry.  Klinicznie taki obraz skóry stwierdza się kiedy poziom uwodnienia warstwy rogowej wynosi 10% i mniej. Dobrze uwodniona warstwa rogowa sprawia, że komórki które ją tworzą (korneocyty) stają się bardziej plastyczne i lepiej przylegają do siebie, co skutkuje promiennym wyglądem skóry, jej gładkością i miękkością. Nowoczesna kosmetologia daje możliwości pomiaru stopnia uwodnienia warstwy rogowej za pomocą urządzenia nazywanego korneometrem. Korneometr określa zależność pomiędzy pojemnością elektryczną, a zawartością wody w naskórku. Wzrost lub zmniejszenie uwodnienia warstwy rogowej, powoduje proporcjonalne zmiany pojemności elektrycznej, które mierzy korneometr.  Powierzchnia głowicy sondy w kontakcie ze skórą modyfikuje pojemność elektryczną zgodnie z poziomem wilgotności skóry. Zatem pomiar dokonany za pośrednictwem tego urządzenia daje wyraźną informację o tym jakie jest aktualne nawilżenie wierzchnich warstw skóry oraz jak wydolna jest bariera naskórkowa. Jest w stanie zbadać uwodnienie naskórka do głębokości 10–20 μm. Dzięki takiemu urządzeniu jesteśmy w stanie określić jak zmieniła się gospodarka wodna skóry dzięki suplementacji kolagenem. Badanie przeprzeprowadza się na grupie osób przed rozpoczęciem suplementacji, u których wykonuje się pomiar w trzech miejscach na ciele (np. na policzku, czole lub przedramieniu). Po zakonczeniu kuracji (najczęsciej po 3 miesiącach) badanie powtarza się u tych samych osób i w tych samych miejscach, dzięki czemu możemy porównać wyniki początkowe z końcowymi. Badanie korneometrem potwierdza wysoką skuteczność preparatu Noble Health Collagen Class A w prewencji suchości skóry. Wyniki pomiaru nawilżenia skóry po zakończonej kuracji były nawet trzykrotnie wyższe od stanu początkowego.

Badanie wpływu kolagenu na stan włosów

Włosy to giętkie zrogowaciałe włókna, powstające z komórek naskórka. Tworzą je przede wszystkim białka. Dlatego też kiedy mamy do czynienia z niedoborem protein kondycja włosów ulega znacznemu pogorszeniu. Kolagen spełnia dla włosów wiele ważnych funkcji – przede wszystkim dostarcza niezbędnych aminokwasów odpowiedzialnych za odżywienie cebulek włosowych, jak również wzmaga ich prawidłowy wzrost. Suplementacja kolagenem jest szczególnie polecana dla osób, u których włosy wypadają nadmiernie, a także są suche i łamliwe. Efektywność takiej suplementacji bardzo precyzyjnie określa metoda tzw. analizy pierwiastkowej włosa wykonana metodą spektometrii atomowej. Okazuje się bowiem, że białko włosa ma zdolność do wiązania biopierwiastków. Keratynowa otoczka włosa w pełni zapobiega zarówno utracie składników wewnętrznych, jak i przedostawaniu się do jej środka zanieczyszczeń zewnętrznych. Co więcej, wynik analizy pierwiastkowej włosów nie jest obciążony wpływem krótkoterminowych zmian stężeń (np. w przebiegu cyklu dobowego). Dlatego więc badanie to daje niezwykle precyzyjną odpowiedź na pytanie czy dany suplement rzeczywiście spełnia swoje zadanie. Badanie przeprowadza się pobierając około 10 g włosów (ucina się je tuż przy skórze) przed suplementacją. Po zakończeniu kuracji (np. po 3 miesiącach) ponawia się pomiar. Wyniki porównuje się ze stanem początkowym. Analiza pierwiastkowa włosa po zakończeniu supelementacji preparatem Noble Health Collagen Class A wykazała wyższą zawartość pierwiastków. Zaobserwowano również, że poziom pierwiastków w badaniu końcowym sięgnął wartości prawidłowych.  

Warto pamiętać, że dzięki metodom takim jak korenometria czy spektometria możemy uzyskać potwierdzenie skuteczności preparatu w danej dziedzinie. Jednak kolagen wciąż skrywa przed badaczami wiele tajemnic. Dynamiczny rozwój metod badawczych z pewnością pozwoli z czasem na poznanie wszystkich dobroczynnych funkcji jakie spełnia dla organizmu.

Tekst:  mgr Violetta Tomaszewicz, mgr Maria Chrzanowska