Kurkuma dla zdrowego, smacznego życia. Złota przyprawa z tradycjami.

Każdy, kto z kulinarnej ciekawości poznał smak kurkumy wie, że jest to jedna z ciekawszych przypraw świata. Co może nam dać oprócz egzotycznego smaku, jak ją stosować i o czym pamiętać?

Kojarzy się z imbirem, intensywnym aromatem i wyrazistym kolorem. Znamy ją z kuchni indyjskiej, której nadaje wyjątkowego charakteru. Kurkuma ma jednak dużo więcej zalet niż smak. Żeby je poznać, należy zagłębić się bardziej w to, czym w zasadzie i w jaki sposób do nas trafiła.

Kurkuma – kwiat z Indochin, który podbił świat

Ostryż długolistny, zwany popularnie kurkumą, występuje w przyrodzie w postaci kwiatu o długości około 100 cm. To krewny kurkumy wąskolistnej – łatwej w uprawie i popularnej w wielu domach. Długolistna odmiana wymaga nieco więcej uwagi, i przede wszystkim cieplejszego klimatu. Najłatwiej spotkać ją w Afryce, Azji i Australii. Chociaż to nie kwiatu nadawane jest we wschodnich kulturach lecznicze znaczenie.

Najważniejszym z naszego punktu widzenia jej elementem jest dla nas kłącze. To w nim koncentrują się prozdrowotne składniki, które czynią kurkumę jednym z najsilniejszych znanych człowiekowi suplementów diety. Odkryto to na wiele stuleci przed naszą erą, początkowo stosując ją najpierw głównie do barwienia potraw. Korzeń kurkumy ma jednak wiele więcej do zaoferowania. Znamy go głównie w zmielonej postaci, ale co o nim wiemy?

Kurkuma Właściwości lecznicze

Nie jest nowością fakt, że dary natury przynoszą ludziom zbawienne działanie. Podobnie, nie jest niczym zaskakującym fakt, że to w Azji odkryto liczne walory tej przyprawy. Już wieki temu stosowaną ją do łagodzenia objawów skurczów mięśniowych, chorób układu oddechowego czy stanów zapalnych. Dzięki nowożytnym badaniom, wiemy że kurkuma powinna być postrzegana jako naturalny antybiotyk. Udowodniono także jej działanie:

• przeciwnowotworowe, czego dowodzą statystyki – Hindusi znacznie rzadziej zapadają na nowotwory. W testach laboratoryjnych wykazano jej działanie szczególnie na żołądek, jelito, wątrobę oraz skórę. Dowiedziono także zahamowania lub zmniejszenia przerzutów.

• przeciwbólowe, poprzez hamowanie rozwoju stanów zapalnych, które są powiązane z funkcjonowaniem receptorów bólowych. Według badań bywa skuteczniejsza niż środki farmakologiczne, nie niosąc ze sobą skutków ubocznych

• oczyszczające wątrobę, a także zapobiegające rozwojowi wrzodów. Dzieje się to poprzez zwiększenie przepływu żółci i wspomaganie odbudowy dróg żółciowych

• antyoksydacyjne, czyli przeciwutleniające. Kurkuma jest jednym z preparatów o najsilniejszych tego typu właściwościach, dzięki czemu jej skuteczność w usuwaniu nadmiaru wolnych rodników jest bardzo duża. Wskutek tego kurkuma opóźnia także starzenie się skóry.
• przeciwdepresyjne, poprzez wspomaganie aktywności serotoniny i dopaminy – czyli hormonów szczęścia. Kurkuma stymuluje także tworzenie komórek mózgu w korze czołowej i hipokampie, mając duży wpływ na poprawę działania mózgu.

• Chroniące serce, zapobiegając tworzeniu się zatorów w tętnicach. Może zapobiegać rozwojowi miażdżycy i chronić przed powstawaniem niebezpiecznych zakrzepów.
• Przeciwartretyczne, co ma związek z bardzo silnym przeciwzapalnym działaniem kurkumy. 

Główną zasługę ma w tym jeden ze składników kurkumy – kurkumina. Stwierdzono, że działa ona nie tylko na poziomie komórki, ale także organizmu – działając także na receptory, czynniki wzrostu czy enzymy. Prócz niej jest kilka innych związków biologicznych w kurkumie, które oprócz wpływu zdrowotnego powodują też jej charakterystyczny zapach. Są to ar-turmeron, α-turmeron, β-turmeron, β-caryophyllen, eucaliptol i α-phellanderen, które w połączeniu tworzą olejek eteryczny.

Kurkuma jest też niezwykle bogata w witaminy, takie jak tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas foliowy i witamina B6. Dostarcza także witamin E i K, jest także bogata w wapń, żelazo, magnez, potas, fosfor, sód i cynk.

Łącznie 300 różnych związków składa się na coś, co nazywamy kurkumą. Każdy z nich działa w konkretny sposób, a ich synergia zwielokrotnia skuteczność. Oznacza to, że dodanie kurkumy do diety może sprzyjać poprawie wielu rozmaitych procesów w naszym ciele.

Wpływ kurkumy na trawienie i odchudzanie

Kurkuma właściwości odchudzające zawdzięcza znacznemu uczestniczeniu w procesach trawiennych. Ma duży wpływ na trawienie tłuszczów, co zmniejsza ryzyko odkładania się tkanki tłuszczowej. Usprawnia także metabolizm, co odgrywa kluczową rolę w procesie odchudzania. Według opinii osób, które dodały kurkumę do swojej diety, wzmaga ona poczucie lekkości, i sprzyja ustąpieniu licznych dolegliwości, takich jak wzdęcia czy gazy. Z pewnością nie bez znaczenia jest fakt, że kurkuma ogólnie poprawia samopoczucie – co w procesie odchudzania może być kluczowe. Ważnym działaniem kurkumy, które sprzyja diecie jest jej wpływ na pracę wątroby. Kurkuma pobudza wydzielanie soku żołądkowego, co po prostu pozytywnie wpływa na trawienie.

Należy też podkreślić, że kurkuma praktycznie nie wpływa na kaloryczność spożywanych dań, szczególnie biorąc pod uwagę, że używamy jej w postaci szczypty. Jej zaletą jest za to wysoka zawartość błonnika pokarmowego. Można więc śmiało włączyć ją w proces odchudzania.

Kurkuma – do czego i jak?

Wiedząc już ile dobrego może przynieść nam dodanie złotej przyprawy do swojego życia, należy sobie teraz odpowiedzieć na pytanie, jak to zrobić? Czy będzie nam do tego potrzebna książka kucharska?

Kurkumę można z powodzeniem dodawać do zup, potraw z makaronem i ryżem, dipów, koktajli czy soków. Doda ona aromatu i koloru nie tylko potrawom z kuchni azjatyckiej.  Można tutaj postawić na dużą kreatywność, i eksperymentować na różne sposoby.

Ciężko jednak wyobrazić sobie dodawanie jej w postaci znanej z kuchni, do każdej codziennej potrawy. Warto też wiedzieć, jakie dawki powinniśmy stosować, żeby tak jak ze wszystkim – nie przesadzić. 

Kurkuma w tabletkach przychodzi do głowy jako najprostsze i najpopularniejsze rozwiązanie, jeśli chodzi o jej codzienną suplementację. Warto jednak zwrócić uwagę na to, co znajdziemy w takim preparacie. Często będzie to wyizolowany ekstrakt kurkuminy – która, mimo że jest najważniejszym składnikiem kurkumy, to nie jest jedynym. Poleca się więc wyszukiwanie ekstraktów z całego korzenia, co sprzyja lepszemu przyswajaniu. Zwróćmy też uwagę na metodę ekstrakcji – najlepsze z nich pozwalają zachować wszystkie olejki eteryczne, uzyskujemy więc maksimum dobroczynnych działań, w łatwo dostępnej postaci.

Tabletki mogą również zawierać preparaty poprawiające konsystencję czy zwiększające objętość – czego jak łatwo zgadnąć, należy unikać. Najskuteczniejsza jest czysta kurkuma, najlepiej z certyfikatem potwierdzającym jej pochodzenie.

Kurkuma z miodem – magiczny duet

Sztuka kulinarna polega na umiejętnym łączeniu ze sobą składników w celu uzyskania jak najlepszego i najsmaczniejszego efektu. Podobnie jest z wykorzystywaniem naturalnych produktów dla zdrowia – często można połączyć ze sobą różne, pozornie niepowiązane składniki, żeby uzyskać zdwojony rezultat. Takim połączeniem jest kurkuma z miodem, zwana często „złotym miodem”. Oba te składniki pomagają w walce z wirusami i bakteriami – zatem wspólnie będą powodować jeszcze mocniejsze działanie. Ich kombinacja będzie stymulowała produkcję komórek odpornościowych, co pomoże nie tylko przy przeziębieniach i grypie, ale także w chorobach serca, stanach zapalnych, czy przy łuszczycy lub trądziku.

Zarówno kurkuma jak i miód mają właściwości zapobiegające utracie gęstości kości. Regularne stosowanie tego połączenia może mieć więc dobry wpływ w leczeniu stawów.

Stosowanie tych dwóch darów natury w postaci hybrydy wzmaga działanie zawartych w nich substancji, ale również po prostu poprawia samopoczucie, i tworzy osłonę ochroną w postaci zwiększonej odporności.

Woda z kurkumą na noc – dlaczego warto?

Spożywanie kurkumy w posiłkach czy w postaci tabletek ma udowodnione działanie prozdrowotne – to już wiemy. Ludzkość od wieków szuka jednak najprostszych i jednocześnie najwydajniejszych sposobów, a takim właśnie w dziedzinie zdrowia wydaje się przygotowywanie preparatu z kurkumą na noc. Co może nam to dać? Otóż, oprócz znanych już zalet zdrowotnych kurkumy, wypicie jej przed snem wpłynie na poprawę naszego nastroju, a co za tym idzie, poprawę jakości snu. Badania dowiodły leczniczego działania kurkumy na mózg, zarówno poprzez osłabianie objawów depresyjnych, jak i dzięki wpływowi na zapobieganie demencji. 

Zastosowanie kurkumy na noc, czyli w momencie, w którym nasz mózg się regeneruje, wydaje się więc bardzo dobrym pomysłem – dzięki temu zdrowiej i spokojniej zaśniemy, a w trakcie snu odbywać się będą procesy, które mogą poprawić jakość naszego życia. Jednym z nich jest zwiększanie się poziomu substancji odpowiadającej za połączenia nerwowe w mózgu. Leczenie przez sen – czy można sobie wyobrazić coś wygodniejszego?

Umiar przede wszystkim!

Podobnie jak kolor, tak też i działanie kurkumy jest bardzo silne. W jej stosowaniu nie należy więc stawiać na ilość, ale na jakość. Szacuje się, że dziennie nie powinno przekraczać się ok. 1,5 łyżeczki od herbaty. Kluczem jest tutaj umiar. Niezależnie od sposobu przyjmowania kurkumy – czy to w postaci przyprawy czy tabletek, działanie potęgowane jest przez regularność i systematyczność. Najlepsze efekty przyniesie więc włączenie jej do diety na stałe, w umiarkowanej ilości.

Kurkumę odradza się kobietom w ciąży, ze względu na działanie pobudzające pracę macicy. Należy również zachować ostrożność przy zażywaniu leków przeciwzakrzepowych, bo kurkuma wzmaga ich działanie. Osoby chore na kamicę żółciową również powinny z kurkumą uważać.

Kurkuma – złota recepta

W zachodnim, szybkim świecie warto czasem skorzystać ze sposobów i mądrości, które mają bogatą tradycję. Samą kurkumę zna się od kilku wieków przed naszą erą, a ślady jej istnienia można odnaleźć w każdym pokoleniu. Babcie z pewnością przyznają rację stwierdzeniu, że kurkuma dużo wcześniej niż preparaty na odchudzanie i na odporność ratowała je od opresji. Warto zatem dodać ten złoty element do swojego życia, żeby nadać mu nowy, zdrowy smak.