Aminokwasy egzogenne charakteryzują się tym, że choć są niezbędne dla funkcjonowania organizmu, nie są w nim wytwarzane – musimy dostarczyć ich z pożywieniem. Co daje nam izoleucyna?
Wraz z leucyną i waliną tworzy grupę aminokwasów rozgałęzionych wchodzących w skład włókien mięśniowych. Stanowią one prawie jedną trzecią mięśni, ich właściwy poziom jest więc niezbędny dla ich wzrostu i regeneracji.
Co daje izoleucyna?
Ten aminokwas ma duże znaczenie w procesach energetycznych organizmu, co sprawia że może stanowić zapasowe źródło energii podczas długotrwałej i intensywnej aktywności fizycznej. Kiedy energia z cukru a także glikogenu się wyczerpuje, izoleucyna w wątrobie zamieniana jest w glukozę. To działanie sprawia, że zainteresowanie suplementacją tego aminokwasu jest duże wśród osób uprawiających sport, nie tylko wyczynowo.
Antykaboliczne własności izoleucyny chronią mięśnie przed rozpadem, ale także wspierają regenerację tkanek i wspomagają syntezę białka mięśniowego. Jest to istotne dla osób starających się zwiększyć masę mięśniową, ale także po kontuzjach czy chorobach. Izoleucyna wpływa także na gojenie się ran, uczestniczy w procesie tworzenia hormonu wzrostu, jak również bierze udział w krzepnięciu krwi.
Jej poziom wpływa też na regenerację skóry, paznokci i innych tkanek. Niemniej istotnym działaniem tego aminokwasu jest regulacja poziomu cukru we krwi oraz uczestniczenie w procesie syntezy hemoglobiny.
Jak stosować izoleucynę?
Właściwości izoleucyny sprawiają, że przydaje się szczególnie osobom prowadzącym aktywny tryb życia – uprawiającym sport, budującym sylwetkę, trenującym z obciążeniami. Takie osoby najczęściej zapadają na niedobór izoleucyny. Suplementy diety, które są dostępne na rynku najczęściej zawierają cały kompleks aminokwasów BCAA czyli rozgałęzionych. Preparaty te skomponowane są z myślą o stosowaniu okołotreningowym, natomiast precyzyjne metody i dawki stosowania należy konsultować z ekspertami, lub korzystać z informacji producentów konkretnych suplementów.
Należy jednak pamiętać o dwóch rzeczach. Po pierwsze: izoleucyna dostarczana jest z pożywieniem, a jej źródłami w naszej diecie są wszelkie produkty białkowe, zatem mięso, ryby, nabiał, a także ziarna sezamu, soczewica czy migdały. Dobierając dawkę suplementacji trzeba pamiętać o tym, że zbilansowana dieta powinna zapewniać nam wystarczający zapas izoleucyny. Druga, równie istotna kwestia również wiąże się z precyzyjnym dopasowaniem odpowiedniej suplementacji. Nadmiar tego aminokwasu może bowiem być równie uciążliwy i szkodliwy dla zdrowia, co jego niedobór.
Zbyt mała zawartość izoleucyny w organizmie będzie objawiać się zwiększonym zmęczeniem powysiłkowym, osłabieniem mięśni, ale także pogorszeniem pamięci i koncentracji oraz sennością. Symptomy te często mylone są z hipoglikemią.
Nadmiar z kolei może obniżyć poziom tyrozyny, co z kolei wpłynie na dopaminę i zaskutkuje pojawieniem się objawów depresji. Prócz tego prowadzić może do zmęczenia, zwiększenia oddawania moczu, przygnębienia czy niestrawności.
Suplementacja izoleucyny (i pokrewnych aminokwasów) powinna więc wiązać się nie tylko z rozsądnym dobraniem dawki, ale też z ciągłą obserwacją. Najczęściej popełnianym błędem w fazie przyrostu mięśni jest przekonanie, że zwiększone dawki suplementów spowodują szybsze i większe rezultaty – jak widać działa to zupełnie przeciwnie.
Zalecana dzienna dawka wynosi ok. 10 g, sugeruje się przyjmowanie jej w kilku podzielonych porcjach. Należy jednak ściśle sugerować się zaleceniami producenta danego preparatu oraz obserwować, szczególnie na początku, reakcję naszego organizmu.
Czy to ważne tylko dla sportowców?
Może się wydawać, że osoby nieprowadzące aktywnego – wyczynowego trybu życia nie muszą interesować się aminokwasami takimi jak izoleucyna. Nie jest to do końca zgodne z prawdą. Aminokwas ten może przysłużyć się wszystkim osobom dochodzącym do kondycji po wszelkiego rodzaju chorobach czy urazach. Wiadomo z badań o jego pozytywnym wpływie na układ odpornościowy, przez co odgrywa na przykład istotną rolę w diecie chorych onkologicznych (pomagając zwalczać zespół wyniszczenia ponowotworowego). Używa się jej także w leczeniu chorych na fenyloketonurię. Obok innych białek stanowi ważny składnik w żywieniu pozajelitowym. Uzupełniająco aminokwasy BCAA stosuje się także w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, dyskinezy i stwardnienia zanikowego bocznego.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Jak wyżej wspomniano, w suplementacji izoleucyny istotne jest dobranie odpowiedniej dawki – za duża i za mała będzie powodować niekorzystne skutki uboczne. Z zażywania preparatów z jej udziałem w składzie powinny zrezygnować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, dzieci i młodzież w okresie wzrostu, a także chorzy na wątrobę oraz chorobę Parkinsona. Szczególnym przypadkiem jest tzw. choroba syropu klonowego, czyli zaburzenie polegające na nierozkładaniu się aminokwasów rozgałęzionych w organizmie – chorzy powinni się wystrzegać BCAA w każdej postaci i pozostawać pod opieką lekarską i dietetyczną.
Podsumowanie
Ten aminokwas egzogenny, czyli konieczny do dostarczania z zewnątrz jest niezwykle istotny dla budowy naszej tkanki mięśniowej, ale także w syntezie hemoglobiny i procesie krzepnięcia krwi. Każdy z nas, niezależnie czy trenuje siłowo czy prowadzi spokojny tryb życia powinien więc zadbać o jego poprawną zawartość we krwi. Służyć temu mogą zbilansowana dieta (warto polubić orzeszki ziemne), oraz suplementy zawierające BCAA – czyli izoleucynę wraz z leucyną i waliną.
Ten suplement diety wymaga szczególnej uwagi przy stosowaniu, ze względu na możliwe działania niepożądane przy dobraniu niewłaściwej dawki. Warto jest skonsultować się z dietetykiem czy przeszkolonym trenerem przed rozpoczęciem zażywania izoleucyny w dowolnej formie.
