Inozytol – czym jest „witamina B8” i dlaczego jej potrzebujemy?

Za nazwą tej substancji kryje się składnik odpowiedzialny za poprawne funkcjonowanie układu nerwowego oraz hormonalnego. Można z powodzeniem stosować go w terapii wielu schorzeń. W swojej budowie podobny jest do witamin, stąd swojego czasu nazwano go witaminą B8. Z czasem nastąpiło przełomowe odkrycie na jego temat: że ludzki organizm potrafi go syntetyzować.

Czym jest inozytol (inositol)?

Chemicznie jest węglowodanem z sześcioma grupami hydroksylowymi, analogiem glukozy – co zresztą wpływa także na jego słodki smak. W ludzkim ciele wytwarzany jest w mózgu, sercu i nerkach. Jest modulatorem układu nerwowego, to znaczy zwiększa wrażliwość receptorów na serotoninę oraz wpływa na poziom acetylocholiny. Związki te odpowiadają za nasz nastrój, pamięć, ale także za funkcjonowanie mięśni.

Z początku inozytol uznawany był za składnik, którego ciało nie może dostarczyć sobie samo, stąd też przyjęto dla niego nazwę witaminy. Później okazało się, że ludzki organizm wytwarza nawet do 4 g inozytolu na dobę, jest składnikiem płynów ustrojowych i błon komórkowych. Prócz tego dostarczamy go z pożywieniem, a najbogatsze jego źródła to mleko, owoce, zboże i warzywa.

Co daje inozytol?

Oprócz wspomnianego już wspomagania pracy układu nerwowego, inozytol wykazuje właściwości zbliżone do niektórych leków przeciwdepresyjnych – może więc być przydatny w terapii depresji. Obniża także stany lękowe, oraz zmniejsza częstotliwość ataków paniki. Ma także duży wpływ na insulinooporność, obniżając jej wartość, co według badań okazało się szczególnie cennie w ochronie ciężarnej matki oraz dziecka przed wystąpieniem cukrzycy typu II. Potwierdzono także poprawianie wrażliwości na insulinę u kobiet po menopauzie, zmagających się z zespołem metabolicznym.

Jednym z szerzej badanych kierunków używania inozytolu jest stosowanie go w terapii płodności u kobiet z zespołem policystycznych jajników. Dowiedziono poprawy płodności oraz funkcjonowania jajników, wpływu na regulację miesiączek oraz poprawienie owulacji.

Inozytol jako sprzymierzeniec płodności może znaleźć także zastosowanie u mężczyzn, jako suplement wspomagający leczenie zaburzeń spermatogenezy. Poprawia poziom testosteronu, a także koncentrację i ruchliwość nasienia. Hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie ciała, to bardzo dokuczliwa i nieprzyjemna choroba, w której leczeniu także może przysłużyć się inozytol. Wpływa on także na obniżanie „złego” cholesterolu LDL, mimo braku wpływu na frakcję HDL.

W badaniach na osobach chorych na schizofrenię zaobserwowano poprawę stanu zdrowia i remisję objawów, szczególnie kiedy stosowano inozytol wraz z lekami. Jednym z ciekawszych odkryć jest także pozytywny wpływ na wcześniaki zagrożone zespołem zaburzeń oddychania (RDS).

Kto powinien suplementować inozytol?

Powszechnie nazywany jest witaminą płodności – i chociaż wiemy już, że z naukowego punktu widzenia nie jest witaminą, to większość doniesień na temat inozytolu wiąże się z jego działaniem propłodnościowym. Zalecany jest więc przede wszystkim osobom starającym się o dziecko, a zmagającym się na tej drodze np. z PCOS, brakiem owulacji czy zaburzeniami miesiączkowania. Bada się go także pod kątem wspierania leczenia chorób układu nerwowego, skorzystają na nim także osoby leczące się na cukrzycę typu II. Inozytol jest wytwarzany w naszym ciele w wystarczających ilościach, poza tym dostarczamy go także z dietą. Może się jednak okazać, że w konkretnych przypadkach dodatkowa suplementacja będzie niezbędna.

Inozytol jest bezpieczny do stosowania u kobiet w ciąży i karmiących, a także nie przejawia szczególnych skutków ubocznych stosowany nawet w dużych dawkach u pozostałych. Jest wygodny w stosowaniu i dość łatwo dostępny.

Przy terapii PCOS zaleca się stosowanie 4g dziennie w podziale na dwie dawki, najlepiej z jednoczesną suplementacją kwasu foliowego. Przy wybieraniu preparatu warto zwrócić uwagę na to, czy w składzie występuje myo-inozytol czy chiro-inozytol. Ten pierwszy wykazuje zdecydowanie wyższą skuteczność działania.

Zespół policystycznych jajników (PCOS) a inozytol

Oprócz zwiększenia insulinowrażliwości, inozytol stosowany w PCOS zmniejsza stężenia prolaktyny oraz lutropiny, co może wspomagać występowanie owulacji. Ponadto ma wpływ na regulację hormonów (zmniejszenie testosteronu), oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób ze strony układu sercowo-naczyniowego.

Co ciekawe, u kobiet z nadwagą poprawia zmniejszyć BMI, czyli wspomaga spadek masy ciała, podobnie działa też na ciśnienie tętnicze, obniżając je. Pomaga zmniejszyć objawy trądziku, który często towarzyszy zespołowi policystycznych jajników PCOS. Z perspektywy starań o dziecko, zaobserwowano powrót spontanicznej owulacji u 3/4 zażywających inozytol, oraz zwiększenie stężenia progesteronu w pierwszej fazie cyklu. Jednym z powodów problemów z poczęciem może być jakość komórek jajowych, a inozytol wpływa także na nią, zaś stosowany wraz z kwasem foliowym poprawia także jakość oocytów.

Niezwykle istotny w terapii tej choroby jest także wpływ inozytolu na psychikę – wspomagający łagodzenie stanów lęków oraz problemów z akceptacją, spowodowanych chorobą. Inozytol działa więc kompleksowo, nie tylko poprawiając wyniki badań i parametry zdrowotne, ale także dbając o dobre samopoczucie przyszłej mamy.

Inozytol a dieta

Spośród wielu różnych wskazań do jego stosowania, warto jeszcze zwrócić uwagę na potencjalną korzyść w suplementacji inozytolu u osób odchudzających się. Insulinooporność, czyli stan przedcukrzycowy może być konsekwencją spożywania dużej ilości przetworzonych pokarmów, takich jak fast food czy słodycze. Inozytol, w połączeniu ze zmianą nawyków żywieniowych i wdrożeniem aktywności fizycznej, może pomóc wyrwać się z tego stanu, obniżając poziom cukru we krwi.

Jeśli zaś chodzi o produkty, w których występuje inozytol, najwięcej jest go w owocach cytrusowych, fasoli i brązowym ryżu. Znajdziemy go też w orzechach ziemnych, jajach, warzywach i kiełkach.

Inozytol – przeciwwskazania i skutki uboczne

Jest to substancja o niskiej toksyczności, ponieważ jej nadmiar wydalany jest z moczem. Trzymanie się zaleceń producenta i nieprzekraczanie dawki 4g/dobę nie powoduje żadnych efektów ubocznych. Przedawkowanie może wiązać się z objawami ze strony układu pokarmowego, najczęściej takimi jak biegunki czy nudności, oraz zawrotami i bólami głowy.

Kobiety starające się o dziecko powinny skonsultować terapię inozytolem ze swoim ginekologiem, w celu dobrania optymalnej dawki i planu leczenia.

Podsumowanie

Od jego odkrycia w połowie XX wieku prowadzi się liczne badania, których wyniki wskazują że mamy tutaj do czynienia z czymś więcej niż suplementem diety. Inozytol ma kluczowe działanie dla wielu funkcji organizmu, głównie związanych ze zdrowiem psychicznym oraz płodnością, ale wspiera także np. działanie wątroby i kontroluje poziom insuliny. Jego poprawny poziom w organizmie jest więc niezwykle istotny dla wszystkich, ze szczególnym naciskiem na kobiety, a najmocniej – w czasie starania się o dziecko.

Liczne suplementy z inozytolem mogą pomóc zachować jego równowagę, dostępne są zarówno preparaty złożone jak i proste. W przypadku, jeśli podejrzewamy u siebie niedobór, bądź jesteśmy w jednej z grup o szczególnej użyteczności suplementacji, należy rozpoznać ofertę preparatów dostępnych na rynku i dobrać odpowiedni dla siebie.