L-karnityna na odchudzanie i nie tylko

L-karnityna to organicznym związkiem chemicznym obecnym w organizmie człowieka. Jej nazwa może brzmieć znajomo dla wszystkich, którzy interesują się suplementami diety wspomagającymi zwalczanie zbędnej tkanki tłuszczowej. To jednak tylko część zalet l-karnityny. . Nasz organizm stale ją produkuje, ale jest to jedna z tych substancji, z których działania nie zdajemy sobie do końca sprawy. Warto przyjrzeć się temu, w jaki sposób związek ten uczestniczy w transportowaniu energii w organizmie.

Czym jest l karnityna?

To związek chemiczny, który syntetyzowany jest w mózgu, wątrobie i nerkach z dwóch aminokwasów: lizyny i metioniny. W klasyfikacji substancji organicznych zaliczany jest do witaminopodobnych, bo chociaż nie jest witaminą, mechanizm jego działania jest podobny. L-karnityna pełni wiele ważnych dla organizmu funkcji, a jej lewoskrętna forma (L), jako jedyna z dwóch izomerów, wykazuje działanie biologiczne.

L-karnitynę odkryto w mięsie na początku XX wieku i od tej pory wielu badaczy próbowało ustalić, w jaki sposób działa oraz jakie ma właściwości. Obecnie wiadomo na pewno, że substancja ta magazynowana jest w mięśniach szkieletowych i sercu, a organizm dorosłego człowieka zawiera jej ok. 20 g. L-karnityna nie podlega metabolizmowi, jest filtrowana w nerkach, a następnie z powrotem wchłaniana zwrotnie w kanalikach nerkowych. Około 1/4 niezbędnej dobowej dawki tego związku organicznego organizm wytwarza samodzielnie, reszta pozyskiwana jest z pożywienia lub z suplementów diety. Najbogatszymi źródłami l-karnityny są mięso i ryby, a najuboższym warzywa i owoce.

Jak działa l karnityna?

Podstawowa funkcja l-karnityny polega na metabolizowaniu lipidów. Odpowiada ona m.in. za transport kwasów tłuszczowych do mitochondrium, gdzie następuje ich utlenianie. To z kolei generuje energię niezbędną do funkcjonowania komórek. Prócz tego l-karnityna bierze udział w metabolizmie węglowodanów, zmniejszając udział glikogenu jako materiału energetycznego, uczestniczy w metabolizmie aminokwasów rozgałęzionych oraz stabilizuje błony komórkowe. Ma ona potężny udział w procesach energetycznych, a co za tym idzie we wszystkich procesach odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

L karnityna reguluje poziom hormonów, w tym także testosteronu oraz hormonów tarczycy, przez co pośrednio wpływa na tempo spalania tłuszczów. Nasila również proces spalania kwasów tłuszczowych, co zmniejsza odkładanie się tkanki tłuszczowej i obniża zapotrzebowanie kaloryczne. Ten hydrofilowy związek organiczny ma także działanie antyoksydacyjne, czyli przeciwstarzeniowe. Nasila usuwanie z organizmu niektórych leków oraz charakteryzuje się zdolnością chelatowania, tj. wiązania takich pierwiastków, jak żelazo, kadm czy ołów i usuwania ich nadmiaru z organizmu.

Wszystkie powyższe działania sprawiają, że l karnityna jest istotna dla funkcjonowania organizmu. Warto też podkreślić, że karnityna ma szczególnie duże znaczenie, gdy jesteś na diecie odchudzającej, oraz kiedy intensywnie ćwiczysz. Jest ona sprzymierzeńcem w redukcji tkanki tłuszczowej, a także sprzyja szybszej regeneracji mięśni po wysiłku.

Objawy niedoboru l karnityny w organizmie

Zapotrzebowanie na l-karnitynę określa się na ok. 15 mg na dobę, co zazwyczaj – przy prawidłowo zbilansowanej diecie – nie powinno stanowić większego wyzwania. Problem pojawia się jednak u osób będących na diecie bezmięsnej, podczas której dostarcza się średnio 1 mg l-karnityny dziennie. Wówczas dobrze jest pomyśleć o suplementacji, która uzupełni niedobory.

Niedobór l karnityny manifestuje się przede wszystkim osłabieniem i wiotczeniem mięśni, zaburzeniami w zakresie wątroby i nerek oraz niewydolnością mięśnia sercowego. Na osłabienie działania l-karnityny prócz wegetarian narażone są osoby nadużywające nałogowo alkoholu, ponieważ hamuje on działanie związku, nawet jeśli ilość dostarczana go do organizmu jest odpowiednia.

Braki w l-karnitynie mogą także być związane z nadciśnieniem tętniczym, chorobą wieńcową czy kwasicą organizmu. Na obniżony poziom narażone są osoby wykonujące prace wysiłkowe lub uprawiające eksploatujący organizm sport.

Sposoby suplementacji l karnityny

Mimo, że niedobory pojawiają się rzadko, to w sytuacjach szczególnie zwiększonego zapotrzebowania warto rozważyć suplementację l-karnityny. Szczególnie, gdy podejrzewasz, że Twoja dieta może nie być wystarczająco zróżnicowana. Preparaty z l karnityną dostaniesz bez recepty — w wielu formach, np. kapsułek, proszku do rozpuszczania w wodzie itd. Sięgaj po nie w przypadku chorób mięśni szkieletowych, stanów depresyjnych czy podczas okresów intensywnego treningu a nawet w sytuacji, gdy planujesz pozbyć się zbędnych kilogramów.

Ilość przyjmowanej l-karnityny również ma znaczenie. Sportowcy mogą stosować nawet do 3 g substancji dziennie, zaś osoby nietrenujące od 100 mg do 2 g. Zależy to oczywiście od konkretnego preparatu (suplementu) i jego składu. Niezależnie od tego, na który produkt z l-karnityną się zdecydujesz, zawsze ściśle stosuj zalecenia jego producenta. Jeśli zaś chcesz podnieść poziom l-karnityny włączać do diety produkty spożywcze, to musisz wiedzieć, że do jej najbogatszych źródeł zalicza się mięso: kangura, konina, kurczak oraz mięso wieprzowe. Nabiał, owoce i warzywa nie są specjalnie bogate w ten składnik. Pamiętaj również, że l karnityna jest substancją o wiele lepiej biodostępną w pożywieniu niż w suplementach, co oznacza, iż Twój organizm z łatwością przyswoi jej naturalną postać.  

Rola l-karnityny w odchudzaniu

Wiesz już, jak wiele funkcji l karnityna pełni w organizmie. Jedną z nich jest metabolizm lipidów. Karnityna transportuje kwasy tłuszczowe o długich łańcuchach, które trawione są gorzej od tłuszczy krótko- i średniołańcuchowych. Oznacza to, że w przypadku jej obniżonego poziomu, energia ta mogłaby zostać odłożona w postaci tkanki tłuszczowej. Prawidłowy poziom l-karnityny uchroni Cię więc przed przyrostem tkanki tłuszczowej i w konsekwencji przed nadwagą.

Badania, których celem było sprawdzenie, jak uzyskać najwyższą skuteczność l-karnityny przy wspomaganiu diety, pokazały, że najlepsze efekty daje przyjmowanie substancji wraz z posiłkami o dużej podaży glukozy. Jednocześnie podczas tego samego badania u grupy kontrolnej stwierdzono dużo szybsze spalanie tłuszczów niż węglowodanów oraz subiektywnie mniejsze zmęczenie i większą ilość energii.

Dowodzi to zatem potencjalnej przydatności l-karnityny jako suplementu diety przy odchudzaniu. By jednak spełniała ona swoją rolę, muszą zaistnieć dwa warunki: należy stosować zbilansowane żywienie oraz uprawiać aktywność fizyczna. W ten sposób możesz trwale pozbyć się nadwagi i poprawić wydajność organizmu.

Czy warto stosować l-karnitynę?

L-karnityna to substancja dobrze tolerowana, bezpieczna i nietoksyczna. Jej skutki uboczne pojawiają się najczęściej przy przedawkowaniu i wiążą się z objawami ze strony układu pokarmowego, takimi jak biegunki czy bóle brzucha. Jeśli podchodzisz do suplementacji po raz pierwszy, pamiętaj o umiarze w przyjmowaniu produktów z l-karnityną. Musisz też wiedzieć, że zwiększenie jej dawek nie oznacza przyspieszenia efektów, a może prowadzić do sensacji żołądkowych.

Optymalny poziom l-karnityny w organizmie zapewnia zdrowe serce, dba o układ nerwowy i poprawną gospodarkę energetyczną organizmu. Suplementy z jej zawartością wskazane są dla osób aktywnych (w tym sportowców) czy odchudzających się. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby stosować je także profilaktycznie.

Nie ma wyraźnych przeciwwskazań do jej stosowania, z wyjątkiem ciąży i karmienia piersią. W wypadku wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.