W medycynie wschodu wiele jest roślin o charakterze adaptogenów – zwiększających ludzkie możliwości dostosowania się do zmiennych warunków otoczenia. Cytryniec ma wśród nich najbogatszą historię.
Suplementy diety które stosujemy często „wymierzone” są w konkretne schorzenia, i mają polepszyć sprawność naszego mózgu, serca czy kondycję cery i włosów. Adaptogeny działają bardziej kompleksowo, wpływając na całokształt funkcjonowania organizmu.
Czym jest cytryniec chiński (schisandra chinensis)?
Roślina ta opisywana była już 250 lat przed naszą erą, kiedy odkryto właściwości jakie mają nasiona i owoce cytryńca chińskiego. Występuje on w formie pnącza w Japonii, Chinach, Rosji i Korei. Bywa stosowany do przetworów takich jak dżemy czy konfitury, a także w produkcji wina. Jego czerwone jagody przypominają pieprz i charakteryzują się cytrynowym aromatem.
Roślina ta słynie z mnogości smaków, stąd nazywana bywa „owocem pięciu smaków” – skórka i miąższ są słodkie oraz kwaśne a nasiona cierpkie, gorzkie i słone. Za właściwości lecznicze cytryńca odpowiadają zawarte w nim lignany. Są to roślinne związki należące do flawonoidów, będące jednymi z silniejszych naturalnych przeciwutleniaczy. Wpływają one na neutralizację wolnych rodników, co opóźnia procesy starzenia w organizmie, oraz oddziaływają na wiele innych obszarów.
Owoce cytryńca chińskiego są bogatym źródłem witaminy C, polecanej szczególnie w przeziębieniach, witaminę E, wspomagającą prawidłowe krzepnięcie krwi, oraz mikroelementy takie jak żelazo, magnez, fosfor, potas i cynk. Cytryniec zawiera także olejki eteryczne, kwasy dikarboksylowe, fitosterole, fosfolipidy, tokoferole, karoteny oraz cukry.
Co daje stosowanie cytryńca chińskiego?
Jako silny adaptogen polecany jest wszystkim, którzy chcą zwiększyć możliwości swojego umysłu oraz ciała, w szczególności więc osobom pracującym umysłowo, fizycznie, trenującym wyczynowo. Regularne stosowanie tej rośliny pozytywnie wpływa na układ nerwowy, wytrzymałość mięśniową a także na nasze samopoczucie. Potwierdzono jego pozytywny wpływ w terapii chorób Parkinsona czy Alzheimera. Bywa stosowany przez sportowców, gdyż nie jest on traktowany jako jeden ze środków dopingujących. Dowiedziono jednak tego, że działa jako afrodyzjak, może więc być wykorzystywany dla poprawy jakości życia seksualnego u kobiet i mężczyzn. Obniża stres, wspiera terapię antydepresyjną, a także wykazuje działanie uspokajające – to wszystko bez niekorzystnych efektów ubocznych. U osób uczących się, regularne zażywanie cytryńca pozytywnie wpłynie na poprawę koncentracji, pamięci i uwagi.
Spożywanie owoców cytryńca chińskiego wpływa na wzrost produkcji azotu, co z kolei przekłada się na rozluźnienie mięśni gładkich, a to powoduje obniżenie ciśnienia. Czyni to więc wskazaniem do zażywania tej rośliny terapię nadciśnienia tętniczego.
Wspomniane wcześniej lignany wykazują działanie hepatoprotekcyjne, czyli chronią wątrobę. Aktywują one w tym organie enzymy odpowiedzialne za produkcję glutationu, o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Wpływa to na szybszą regenerację wątroby, a także ochronę przed uszkodzeniami.
Doniesienia naukowe donoszą o skuteczności cytryńca w profilaktyce antynowotworowej w przypadku raka jelita grubego, jajników, skóry, wątroby oraz białaczce.
Przetwory z cytryńca wykorzystuje się także w kosmetyce do produkcji kremów o działaniu przeciwzapalnym, regenerującym i ujędrniającym. Suszone owoce cytryńca mają swoje miejsce w sztuce kulinarnej: można dodawać je do dań, nalewek, czy herbat.
Jak stosować cytryniec chiński?
W sklepach zielarskich i aptekach można spotkać preparaty z cytryńcem w bardzo różnej postaci. Najprostszą formą są po prostu suszone owoce, z których można samodzielnie przyrządzić napar. Więcej cierpliwości będzie wymagało przygotowanie z nich nalewki – musi ona odstać ponad miesiąc po zalaniu. Cytryniec można nabyć także w formie zmielonego proszku, i dodawać w tej postaci do rozmaitych potraw. Z łatwością można także znaleźć przepis na sok z cytryńca, do przygotowania samodzielnie w domu.
Wygodną formą suplementacji cytryńca są tabletki z jego udziałem w składzie. Wybierając je należy zwrócić uwagę na standaryzację ekstraktu, to znaczy jakiej ilości owoców odpowiada jedna tabletka. Dawka powinna być dopasowana do oczekiwanych rezultatów, i zgodna ze wskazówkami producenta.
Czy owoce cytryńca są bezpieczne dla wszystkich?
Stosując preparaty złożone z cytryńcem w składzie należy polegać na ostrzeżeniach zawartych w ulotce. Cytryniec jako taki jest dobrze tolerowany i nie wykazuje skutków ubocznych. Jest jednak kilka sytuacji, w których są przeciwwskazania do suplementacji: ciąża i karmienie piersią, bezsenność, zaburzenia pracy serca i nadpobudliwość lub chroniczna bezsenność. W przypadku nadciśnienia należy skonsultować stosowanie cytryńca z lekarzem prowadzącym. Przedawkowanie cytryńca może powodować zgagę, niestrawność, bóle brzucha i utratę apetytu.
Ta roślina Dalekiego Wschodu może przynieść korzyść wszystkim, którzy w rozsądny sposób włączą ją do swojej diety. Silne wsparcie układu nerwowego, wpływ na sprawność fizyczną, to korzyści dla aktywnej dorosłej osoby. Z powodzeniem można polecić cytryniec chiński jako adaptogen dla każdego.
